پیک های یادآور شماره‌ی ۳ پایه اول، دوم و سوم متوسطه نظری جهت ایجاد آمادگی تحصیلی دانش‌آموزان به پیوست قابل دسترسی می‌باشد. تا دانش‌آموزان و دبیران علاقه‌مند از محتوی تهیه شده به نحو مقتضی استفاده آموزشی به عمل آورند.

ی بابائی آرباطان |

نتايج يک تحقيق جديد نشان مي‌دهد که ضريب هوشي دانش‌آموزان، عامل تعيين‌کننده‌ي پيشرفت رياضي آن‌ها نيست، بلکه نقش اصلي در اين زمينه بر عهده‌ي انگيزه و عادات مطالعه است.

اين تحقيق توسط محققان دانشگاه‌هاي مونيخ و بيلفلد صورت گرفته است. «کوموراياما» محقق فوق دکتراي روان‌شناسي دانشگاه کاليفرنيا (که در مقام سرپرست اين تحقيق در دانشگاه مونيخ حضور داشته است) مي‌گويد: «در حالي که ميزان ضريب هوشي در مراحل اوليه‌ي گسترش مهارت‌هاي رياضي از اهميت قابل توجهي برخوردار است، در مراحل بعديِ گسترش اين مهارت‌ها، انگيزه و عادات مطالعه نقش مهم‌تري دارند.»

موراياما و همکارانش اطلاعات مربوط به يک تحقيق 6 ساله‌ي آلماني را که در خصوص ارزيابي مهارت‌هاي رياضي 3520 دانش‌آموز پايه‌هاي 5 تا 10 صورت گرفته بود بررسي کردند. آن‌ها به ارزيابي ميزان  نقش انگيزه، عادات مطالعه و ضريب هوشي دانش‌آموزان در رشد رياضي آن‌ها در يک دوره‌ي ‌5 ساله پرداختند.

نتايج بررسي نشان داد ضريب هوشي فقط در مراحل اوليه‌ي رشد مهارت‌هاي رياضي، عاملي تعيين‌کننده است. در مراحل بعدي اين روند، منحني يادگيري مهارت‌هاي دانش‌آموزان تابع انگيزه و عادات مطالعه‌ي آن‌هاست. زماني که آن‌ها احساس مي‌کنند در اين درس توانايي دارند فقط داشتن انگيزه‌هاي قوي دروني، به‌کارگيري مهارت‌هايي مانند حفظ کردن، توضيح دادن و ايجاد ارتباط با موضوعات ديگر مي‌تواند به رشد رياضي آن‌ها کمک کند. جالب اين است که در اين مرحله، رشد رياضي دانش‌آموزان هيچ ربطي به ضريب هوشي آن‌ها ندارد.

موراياما مي‌گويد: «تحقيق ما نشان داد که توانايي دانش‌آموزان در يادگيري رياضي مربوط به عواملي است که ماحصل آموزش است. آن بخش از برنامه‌هاي آموزشي که مبتني بر انگيزه و عادات مطالعه‌ي دانش‌آموزان است مي‌تواند راهکار مناسبي براي پيشرفت آن‌ها در درس رياضي، مانند درس‌هاي ديگر، باشد.»

اهميت و ضرورت هدف‌گذاري

مهم‌ترين عامل در کسب هر موفّقيّتي، تدوين و مشخّص کردن دقيق اهداف مي‌باشد. هدف‌گذاري مهم‌ترين عامل حرکت و خلق آينده است؛

هدف‌ها هستند که مقصد و مسيرزندگي فردي و سازماني را روشن مي‌کنند. هدف‌گذاري به مثابه‌ي ترسيم جادّه‌اي برايآينده است.

تلاشي ارزشمند است که معطوف به هدف باشد.

تلاش بي‌هدف، پرتاب تير درتاريکي است.

آن‌هايي که رويايي در ذهن و هدفي بر روي کاغذنداشته باشند، مقصدشان، ناکجا آباد خواهد بود .

فرايند هدف‌گذاري

اهداف‌ هر کدام از ما، با توجّه به جواب سه سؤال زير، مشخّص مي‌شود:

در حال حاضر ،کجا هستيم؟

به کجا مي‌خواهيم برويم؟

براي رسيدن به هدف، چه بايد بکنيم؟

سعي کنيد : شنونده فعال و مثبتي باشيد.

چگونه؟در رديف‌هاي اول بنشينيد، نه چيزي بخوانيد ونه صحبت کنيد. در طي 20 دقيقه دوم (يعني معمولا زماني که توجه خودرا از دست مي‌دهيد)و تا آخرين دقايق، تا زمان ارائه خلاصه يا نتيجه‌گيري توجه ويژه خودرا حفظ کنيد.

سعي کنيد: يادگيرنده فعال و مثبتي باشيد.

چگونه؟ با علاقه به مطالب درسي با طرح پرسش‌هايي براي دريافت پاسخ در کلاس شرکت جوييد.

شما مي‌توانيد اين کار را با انديشيدن دربارة موضوع درسي، و پيش‌قدم شدن در ارائه کنفرانس و از قبل خواني مطالب درسي انجام دهيد (اگر حفظ کردن مطالب براي شما دشوار است، مورد اخير به ويژه برايتان سودمند است.)

سعي کنيد: با توجه ويژه به مطالب اصلي، يادداشتهاي دقيق برداريد.

چرا؟ممکن است نکته اصلي آن جا باشد،اگرچنين است، آن را يادداشت کنيد

يکي از شايع ترين مشکلها، عدم تمرکز حواس در کلاسهاي درس، جلسات سخنراني، سمينارها و کنفرانس هاست. بيشتر افراد با آن که با اشتياق فراوان و تمرکز خوب سرجلسه حاضر مي شوند و به سخنران يا مدرس گوش مي سپارند، پس از چند دقيقه حواسشان پرت مي شود و وقتي به خود مي آيند، مي بينند که دقايقي چند گذشته و در اين مدت کاملاً در جاي ديگري بوده اند. شايد در يک جلسه دو ساعته، شما چهل دقيقه با تمرکزعالي به جذب مشغول باشيد و هشتاد دقيقه ديگر را به طور پراکنده مشغول افکار ذهني خودتان باشيد. اگر شما بتوانيد در همان کلاس، تمامي مطالب را بگيريد، خود باعث مي شود که حجم عمده اي از فعاليت مطالعه شما در منزل کاسته شود. شايد تا به حال با افراديبرخورد کرده باشيد که فقط در کلاس حضور مي يابند و بسيار کم در منزل مطالعه مي کنند. معمولاً شما در اين حالت به خود و اطرافيان خود مي گوييد:

نمي دانم چرا با اين که من ساعتها در منزل درس مي خوانم يک دهم آن را هم نمي خواند، هميشه نمره هاي من از او کمتر است. شما بايد توجه داشته باشيد که مدت زمان مطالعه شما مطلقاً مهم نيست بلکه زمان مطالعه مفيد و متمرکز شماست که مهم است. بسياري از اوقات شما ساعتها کتاب به دست داريد و مشغول مطالعه ايد اما زمان مطالعه متمرکز و مفيد شما ازيک ساعت بيشتر تجاوز نمي کند. علاوه بر اين، درصد مهم و عمده اي از يادگيري در کلاس درس صورت مي گيرد. شايد خودتان تجربه کرده باشيد که آموختن درسي که زمان تدريس آن، شما در کلاس حاضر نبوده ايد، چقدر دشوار است. اما حضور در کلاس از نظر فيزيکي چندان مهم نيست بلکه شما بايد حضور مؤثر و متمرکزي در کلاس داشته باشيد. ما هم اکنون مي خواهيم تکنيکهايي را ارائه دهيم که شما با عمل کردن به آنها و فقط با عمل کردن به آنها بتوانيد دانش آموز و دانشجويي فعال و درگير باشيد.

درباره ي ارتباط تکنولوژي آموزشي و برنامه ريزي درسي ديدگاه هاي متفاوتي وجود دارند.

از ديدگاه سنتي، بين تکنولوژي آموزشي و برنامه ريزي درسي هيچ گونه ارتباطي وجود ندارد. اولين بار تابا، با ترسيم پيوستاري نشان داد که چگونه طراحي برنامه ي درسي و تکنولوژي آموزشي از هم متفاوت اند، ولي در عين حال هم سو و هم جهت و در طول يکديگر دريک پيوستار قرار دارند. در يک طرف اين پيوستار در مورد متغيرها تصميم گيري هاي کلي و کلان به عمل مي آيد و در طرف ديگر آن، اين متغيرها بايد توسط معلم با به کارگيري تکنولوژي آموزشي، در جريان آموزش به شکل عملياتي در آيند.

در ديدگاه جديد تر، برنامه ريزي درسي و تکنولوژي آموزشي با يکديگر هم پوشي کاملي دارند و تميز و تفکيک بين اين دو نظام مشکل است.

در اين مقاله ضمن تشريح ارتباط ميان تکنولوژي آموزشي و برنامه ريزي هاي آموزشي و درسي، شباهت و تفاوت هاي آن ها مورد بحث قرار مي گيرد.

تکنولوژي آموزشي را مي توان فعاليتي نظام مند براي بهره گيري از يافته هاي علوم و فنون در جهت کارآمدتر ساختن فرايند ياددهي – يادگيري دانست که سه جنبه دارد: سخت افزاري، نرم افزاري، و حل مسئله.

از جمله ويژگي هاي تکنولوژي آموزشي مي توان به موارد زير اشاره کرد.

1. به قول آدريل جانسون، خوب کتاب خواندن را نمي‏توان از خواص مادرزادي دانست. براي خواندن، بدون شک پرورش خاصي لازم است.

2. بهترين روش کتاب‌خواني در مجموع روشي است که خواننده در اين کار بتواند زيبايي‏هاي چيزي را که مي‏خواند دريابد و به هنگام لزوم معايب آن‏ها را بفهمد و اين البته از راه پرورش و ممارست‏ حاصل مي‌شود.

3. در معاني کلماتي که براي نخستين‌بار به آن‏ها برمي‏خوريد دقت کنيد. بيهوده تصور نکنيد که سياق مطلب، آن معاني را براي ما کشف مي‏کند. همان زمان بهترين وقت ‏براي رفتن به سراغ فرهنگ لغت است.

4. اميل فاگه، نويسنده‌ي فرانسوي، عقيده دارد که بايد در خواندن کتاب استقامت داشته باشيم. استقامت لجاجت نيست‏، بلکه نوعي بردباري است که ذوق ما را مي‏پرورد و درک ما را عميق مي‏کند.

ذهن انسان به طور معمول طوري طراحي نشده که بتواندهرج و مرج‌هاي فضاي اطراف خود را به راحتي مقابله کند چون هر يک از حواس در ظرف يکلحظه محرکي را از دنياي بيرون دريافت مي‌کنند و همين امر مي‌تواند تمرکز انسان رابه راحتي مختل کند.

به گزارش سايت اينترنتي هلت مي آپ، متخصصان روانشناسي مي‌گويند هر چند تقويتقدرت تمرکز کار نسبتا دشواري است اما غيرممکن نيست.

مراقبه کردن يکي از روش‌هاي موثر براي تقويت تمرکز است. در اين مقاله چند توصيهمفيد و کارآمد براي کمک به افزايش قدرت تمرکز و کاهش آشفتگي ذهني عنوان شده کهعبارتند از:

- محيط مناسبي را براي کار کردن انتخاب کنيد. فضايي که در آنجا کار مي‌کند نقشمهمي در افزايش تمرکز دارد. فضاهاي راحت و دلچسب تاثير فوق‌العاده در ايجاد تمرکزکامل دارند

چند نفر از صاحب نظران آموزشي (آندرسون، کراتول و همکاران،2001) در طبقه بندي حوزه شناختي بلوم تجديد نظر کرده وطبقه بندي تازه اي با نام يک طبقه بندي براي يادگيري، آموزش، و سنجش به وجودآورده اند.

در طبقه بندي تازه حوزه شناختي يکبعد دانشو يک بعدفرايندشناختيوجود دارد.

بعددانش: شامل دانش امور واقعي، دانش مفهومي، دانشروندي و دانش فراشناختي است .

بعد فرايند شناختي: در برگيرنده ي به يادآوردن، فهميدن، به کار بستن، تحليلکردن، ارزشيابي کردن و آفريدن است. طبقه هاي هر دو بعد اين طبقه بندي به صورتسلسله مراتبي، يعني از عيني به انتزاعي و از ساده به پيچيده تنظيم يافته اند.

در تصاوير زير اين طبقه بندي را  در بعد فرايند شناختي مي بينيد.

 نقش رسانه هاي آموزشي در فرآيند ياددهي

تجارب قبلي مبناي ادراکات، طرز فکرها و شکل گيري رفتارهاي ما را تشکيل مي دهند.در دنيايي که هر روز پيچيده تر مي شود، شاگردان مدرسه نيازمندند که بيشتر و بهتر درباره محيط خود بياموزند و چون امکان آموختن از طريق تجربه دست اول (منظور از تجربه دست اول، عمل يا برخورد مستقيم دانش آموز با شيء يا پديده آموختني است) در همه موارد وجود ندارد، لذا نحوه تدريس اين پديده ها بسيار پيچيده مي شود. هدف اين است که شاگرد بتواند تا حد امکان پديده هاي علمي را توسط تجارب دست اول يا نزديک به آن تجربه کند.

 هر اندازه شاگردان در طول زندگي خود تجارب بيشتري را به دست آورده باشند، بهتر و با موفقيت بيشتري قادر خواهند بود تا ادراکات خود را افزايش دهند. در زمينه تجربه پيامبر اکرم(ص) مي فرمايد: التجربه فوق العلم (تجربه بالاتر از دانش است) به همين جهت از طريق انتخاب و استفاده مدبرانه و صحيح از رسانه هاي آموزشي مي توان امکانات بيشتري را در اختيار شاگردان قرار داد. رسانه هاي آموزشي به تمامي تجهيزات و امکاناتي اطلاق مي شود که مي توانند در محيط آموزشي شرايطي را به وجود آورند که در آن شرايط، يادگيري سريعتر، آسانتر، بهتر، با دوام تر و مؤثرتر صورت بگيرد. اين گونه امکانات شامل وسايل (ابزار و آلات الکتريک) مواد (ورقه شفاف، فيلم و غيره) و موقعيت هاي آموزشي (نمايش، گردش علمي) است.

  عواملي که تاثير آشکاري در روند يادگيري دارند

مقدمه

يادگيري (learning discomfort )يک فرايند است. در هر فرايند عوامل و متغيرهايي در حال تعاملند. نوع و شدت تعامل ، تغييرات گوناگوني را به دنبال مي‌آورد. بررسي همه عوامل موثر در فرايند تدريس ، امکان پذير نيست. چند تا از مهمترين اين عوامل که تاثير آشکاري در روند يادگيري دارند عبارتند از: آمادگي ، انگيزه و هدف ، تجارب گذشته ، موقعيت و محيط يادگيري ، روش تدريس رابطه جز و کل ، تمرين و تکرار.

آمادگي

شاگرد بايد از لحاظ جسمي ، عاطفي ، عقلي و ... رشد کافي کرده باشد تا بتواند بخوبي ياد بگيرد و يادگيري زماني برايش مفيد خواهد بود که از هر نظر آمادگي لازم داشته باشد. او حتي اگر بعضي از جنبه‌هاي آمادگي را کسب نکرده باشد، يادگيري برايش خستگي آور و کسل کننده خواهد شد و چندان پيشرفتي نخواهد کرد. مثلا در يادگيري نوشتن ، اعصاب و عضلات دست و انگشتان بايد به قدر کافي رشد کرده و آمادگي داشته باشند. اگر کودکي را که از لحاظ جسمي و رواني آمادگي ياد گرفتن و نوشتن را ندارد، تعليم بدهيم، جريان يادگيري او در اين زمينه حتي در سال‌هاي بعدي به کندي پيش خواهد رفت، در صورتي که اگر همين کودک در سني که آمادگي کافي دارد، تحت تعليم قرار گيرد، نوشتن را زودتر فرا خواهد گرفت و در اين زمينه سريعتر پيشرفت خواهد کرد.

بعضي از دانشجويان ناچارند علاوه بر رفتن به دانشگاه، کار کنند يا مسئوليت اداره خانواده را به عهده بگيرند. اما کارشناسان نکاتي را پيشنهاد مي کنند تا با استفاده از آنها بتوانيم از زمان مطالعه خود بيشترين استفاده را ببريم.

درس و تحصيل تنها دغدغه همه دانشجويان نيست. بعضي از دانشجويان ناچارند علاوه بر رفتن به دانشگاه، کار کنند يا مسئوليت اداره خانواده را به عهده بگيرند. اما کارشناسان نکاتي را پيشنهاد مي کنند تا با استفاده از آنها بتوانيم از زمان مطالعه خود بيشترين استفاده را ببريم.

۱. مطالعه را جزئي از زندگي روزانه خود قرار دهيد.

بهترين راه براي اينکه به درس خواندن عادت کنيم اين است که آن را بخشي عادي از زندگي روزمره خود بدانيم. تحصيلات عالي مستلزم تلاش و پشتکار است. لازم است هر روز زماني را به انجام تکاليف و مطالعه اختصاص دهيم. يک ساعت در روز براي شروع خوب است، ولي اين زمان هرچه بيشتر باشد بهتر است.

۲. سبک يادگيري خود را بشناسيد.

افراد مختلف روش هاي يادگيري متفاوتي دارند و هرگز يک روش واحد براي همه اشخاص مناسب نيست. بعضي افراد با روش هاي ديداري، بعضي با شنيدن، و بعضي با ترکيب روش هاي گوناگون ياد مي گيرند. لازم است هريک از ما روش مناسب خود را کشف کنيم و آن را به طور مکرر مورداستفاده قرار دهيم. گاهي اوقات ترکيب رويکردهاي مختلف، مثلا خواندن مطالب با صداي بلند مي تواند مفيد واقع شود.

روش هاي يادگيري همچنين ممکن است برحسب آنچه مطالعه مي کنيم متفاوت باشد. به عنوان مثال کسي که زبان را با روش هاي شنيداري مي آموزد ممکن است رياضيات را با روش هاي ديداري ياد بگيرد. بهتر است عادات خود را با توجه به روش يادگيري خود شکل دهيم

فرايند يادگيري زماني رخمي‌دهدکهافراد مي‌توانند نشان دهند که چيزي را مي‌دانند که قبلاً نمي‌دانستند يا زماني که آن‌ها مي‌توانند کاري کنند که قبلاً توانايي انجام آن کارها را نداشته‌اند.

يادگيري رشديابنده مي‌تواند براي افراد، خاصيت‌هايي را در شرايط ويژه به وجود آورد.

5 دليل عمده براي عدم يادگيري مؤثر و مطلوب وجود دارد که عبارت‌اند از:

1)   فرد يادگيرنده فعاليت را به عنوان يادگيري تشخيص نمي‌دهد بلکه آن را به عنوان «انجام کار» تلقي مي‌کند.

2)   او موضوع را به طور ناقص مستلزم يادگيري مي‌داند و نمي‌تواند از فرصت پيش‌آمده به طور کامل استفاده کند.

3)   تجربه‌ي يادگيري اضافه بر برنامه، به طور نامناسبي طراحي يا اجرا شده است.

4)   فرصت يادگيري به شيوه‌اي فراهم شده که با روشي که شخص دوست دارد ياد بگيرد، نامناسب است.

5)   فرصت يادگيري با نيازها و منافعي که شخص يادگيرنده به دنبال آن است، مرتبط نيست.